Τετάρτη 4 Φεβρουαρίου 2009

jean genet

Ζαν Ζενέ (1910 - 1986), θεατρικός συγγραφέας και σκηνοθέτης. Ο περιθωριακός ομοφυλόφιλος και ιδιότροπος εκπρόσωπος του θεάτρου του παραλόγου, μέσα από τα έργα του απεικονίζει την ίδια του τη ζωή. Λωποδύτης, κατάδικος και εκδιδόμενος ομοφυλόφιλος, ο Ζενέ περιπλανήθηκε στην Ευρώπη, έγινε το αγαπημένο παιδί της γαλλικής διανόησης, αφοσιώθηκε σε έναν ακροβάτη, και αργότερα μεταμορφώθηκε από απολιτίκ σε ακτιβιστή, υποστηρίζοντας τους Μαύρους Πάνθηρες και ακολουθώντας Παλαιστίνιους στρατιώτες σε στρατόπεδα του Λιβάνου και της Ιορδανίας.
Πρώτα χρόνια
Νόθος γιος μιας πόρνης και ενός εργάτη ο μικρός Ζαν εγκαταλείφθηκε επτά μήνες μετά τη γέννησή του, το 1910. Παρ' όλο που μεγάλωσε σε στοργικό περιβάλλον, με δύο χωρικούς για γονείς, δεν άργησε να παρουσιάσει τάσεις περιθωριοποίησης. Απόπειρες φυγής από το σπίτι και μικροκλοπές αντικειμένων του χάρισαν τον τίτλο του κλέφτη στα 12 χρόνια του. Ήταν όμως άριστος μαθητής, γι' αυτό τον στέλνουν σε μια τεχνική σχολή έξω απ' το Παρίσι να μάθει το επάγγελμα του τυπογράφου. Το σκάει αμέσως για να κυνηγήσει το όνειρό του, το σινεμά, στην Αμερική. "Αποφάσισα να απαρνηθώ έναν κόσμο που με είχε απαρνηθεί" έγραψε για την τροπή που πήρε η ζωή του. Κλεισμένος σε αναμορφωτήριο από τα 15 του ως τα 18 του ο έφηβος Ζαν γνώρισε για τα καλά τη σκληρή δουλειά, την άσχημη όψη των ανθρώπων και μυήθηκε στον ομοφυλόφιλο έρωτα. Θέλησε να ξεφύγει και το προσπάθησε μέσω του στρατού, έφυγε όμως και από εκεί. Λιποτάκτης πια αλλάζει το επώνυμό του και περιπλανιέται στην Ευρώπη με τα πόδια, κλέβοντας ό,τι βρίσκει. Αλλά σε κάθε σταθμό του έχει προβλήματα με τις Αρχές. Φτάνοντας στη Γερμανία του Χίτλερ θα πεί "Αισθάνθηκα σαν να βρέθηκα σε ένα οργανωμένο στρατόπεδο με λωποδύτες. Είναι ένα έθνος κλεφτών".
Η "γέννηση" του συγγραφέα
Περνάει στη φυλακή τα επόμενα επτά χρόνια. "Βλέπω στους κλέφτες, στους προδότες, στους δολοφόνους, στους απόκληρους και στους μάγκες μια βαθιά ομορφιά, μια υπόγεια ομορφιά". Δημοσιεύει το πρώτο του κείμενο σε ηλικία 32 ετών, την "Παναγία των λουλουδιών", το πιο "εμπρηστικό" ίσως μυθιστόρημα του 20ού αιώνα. Το γράφει στο κελί του, σε ό,τι χαρτί βρίσκει. Οι φύλακες θα του το αρπάξουν, εκείνος θα το ξαναγράψει απ' την αρχή. Αποκτά την αναγνώριση της παρισινής κοινωνίας μετά τη γνωριμία του με τον Ζαν Κοκτό, ο οποίος θα φροντίσει ώστε να εκδοθούν τα έργα του και θα τον βοηθήσει πολλές φορές να βγεί από τη φυλακή. Ξαφνικά το παρουσιαστικό του Ζενέ αλλάζει. Βολτάρει στη Μονμάρτρη και στα παρισινά μπιστρό, ντυμένος μπουρζουά διανοούμενος, με χειροποίητα κοστούμια και μεταξωτές γραβάτες. Συναντά τον Ζαν-Πολ Σαρτρ, τον άνθρωπο που τον ανέδειξε και τον επηρέασε πιο πολύ απ' όλους. Ο Σαρτρ πρωτοστατεί σε μια κίνηση των διανοουμένων της εποχής, ώστε να μην εκτελεστεί η θανατική ποινή του Ζενέ το 1949, ενώ η βιογραφία του "Άγιος Ζενέ: Κωμωδός ή μάρτυρας", που βλέπει το φως της δημοσιότητας το 1952, όχι μόνο αποκαθιστά τη φήμη ενός πρώην θανατοποινίτη, αλλά τον αναδεικνύει ως κορυφαίο λογοτέχνη και βαθιά σκεπτόμενο άνθρωπο.
Ο μεγάλος έρωτας
Ο Ζενέ, από την ψυχανάλυση του Σαρτρ, δε θα ξαναγράψει για επτά χρόνια. Έχει μάθει όμως να ξαναγεννιέται από τις στάχτες του, πάντα ως κάτι άλλο, κάτι καινούριο. Αυτή τη φορά θα είναι ο θεατρικός συγγραφέας που θα αποσπάσει το χειροκρότημα του κοινού με τις "εμπρηστικές" του παραστάσεις που δε σέβονται την παραδοσιακή πλοκή, ούτε τους νόμους της ψυχολογίας. Ακολούθησαν κινηματογραφικές παραγωγές, βιβλία για τον Ρέμπραντ και τον Τζιακομέτι και περιπλανήσεις ανά την Ευρώπη. Ξαφνικά η ζωή του θα αλλάξει και πάλι, πλάι στον Αμπντάλα Μπεντάγκα, τον 20χρονο ακροβάτη, τον πρώτο μουσουλμάνο εραστή του, στον οποίο θα αφοσιωθεί ψυχή τε και σώματι. Πληρώνει τους καλύτερους εκπαιδευτές, αναλαμβάνει ο ίδιος τη σκηνοθεσία του σόου του επάνω στο τεντωμένο σκοινί, τον πείθει να μην καταταγεί στο στρατό και ξεκινούν οι δυό τους περιοδείες. Η ιστορία τους όμως δεν είχε αίσιο τέλος. Έπειτα από έναν σοβαρό τραυματισμό του Μπεντάγκα, ο Ζενέ τον παρατάει. Εκείνος αυτοκτονεί και ο Ζενέ πέφτει σε βαριά κατάθλιψη. Καταστρέφει τα χειρόγραφά του και ανακοινώνει στους φίλους του ότι δεν θα ξαναγράψει ποτέ. Θα αποπειραθεί να αυτοκτονήσει το 1967.
Η πολιτικοποίηση του συγγραφέα
Δεν είχε εκτονώσει όμως όλο του το θυμό, όλη του την ενέργεια και γι' αυτό το λόγο δεν μπορούσε να πεθάνει ακόμη. Επινόησε μια νέα ζωή. Επέλεξε να πολιτικοποιηθεί. Με σύνθημά του για άλλη μια φορά τη βία, μάχεται στο πλευρό της επαναστατικής οργάνωσης Μαύροι Πάνθηρες κατά των φυλετικών διακρίσεων και του πολέμου στο Βιετνάμ και υπέρ των δικαιωμάτων των μεταναστών. Σειρά έπειτα έχουν οι Παλαιστίνιοι. Ο Ζενέ αποφασίζει να ζήσει με τους φενταγίν στην Ιορδανία το 1971, μετά την εμπόλεμη κατάσταση μεταξύ των βασιλικών ιορδανικών δυνάμεων και των παλαιστινιακών οργανώσεων που είχαν καταφύγει στη χώρα. Το υλικό αυτής της επίσκεψης αποτελεί την πρώτη ύλη για το βιβλίο του "Αιχμάλωτος του έρωτα". Μόνο που ο Ζενέ δεν γύρισε πίσω να στρωθεί στο γράψιμο. Πέρασαν άλλα δέκα χρόνια ώσπου, το Σεπτέμβριο του 1982, επέστρεψε και πάλι στους Παλαιστίνιους, αυτή τη φορά στη Βηρυττό. Στο μεταξύ οι Ισραηλινοί μόλις είχαν εισβάλει στην πόλη. Ο Ζενέ ήταν ένας από τους πρώτους παρατηρητές που επισκέφτηκαν τον καταυλισμό των Παλαιστινίων στη Σατίλα, λίγες ώρες μετά την εισβολή των Χριστιανών Λιβανέζων Φαλαγγιτών.
Ο θάνατος
Ο Ζαν Ζενέ πέθανε ένα ήσυχο ανοιξιάτικο πρωινό του 1986. Μόνος σε ένα δωμάτιο ξενοδοχείου στο Παρίσι, νικημένος από τον καρκίνο. "Σ' έναν σιωπηλό και ασήμαντο δρόμο, που ξαφνικά πήρε λάμψη, αποτελώντας την τελευταία στάση της ζωής του Ζενέ στην πόλη, την οποία μεταμόρφωσε και εξύβρισε χωρίς σταματημό" σημειώνει στο ξεκίνημα της βιογραφίας του ο Στίβεν Μπάρμπερ.
Εκπρόσωποι του θεάτρου του παραλόγου, το οποίο βασίζεται σε μη ρεαλιστικούς χαρακτήρες και καταστάσεις, σύμφωνα με το θεμελιωτή του όρου, τον κριτικό Μάρτιν Εσλιν, είναι οι Σάμουελ Μπέκετ, Ευγένιος Ιονέσkο, Ζαν Ζενέ και Αρτούρ Αντάμοφ.

14 σχόλια:

  1. Η βιογραφία αυτή θα μου επιτρέψεις να πώ είναι λίγο φτιαγμένη. Είναι ένας Ζενέ Σαρτρικός χωρίς καμία αναφορά στη φασίζουσα πλευρά της σκέψης του. Ο Ζενέ γοήτευσε τη γαλλική διανόηση ιδίως τον Σαρτρ αλλά και τον Φουκώ Ντερριντά. Πολλές φορές δεν ακούγεται η σκέψη του Ζενέ αλλά η σκέψη των κριτικών του που εξουσίαζαν τη γαλλική φιλοσοφική σκέψη λόγω της εξαιρετικής τους εφυίας και ικανότητας.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  2. Η Δεξιά τον μίσησε, οι Σαρτρ, Φουκό και Ντεριντά τον εκθείασαν, και ο ίδιος προσπάθησε σε όλη του τη ζωή να ανατρέψει τη δυτική ιουδαιοχριστιανική ηθική. Σήμερα, ο Ζενέ αποτελεί πλέον σύμβολο αντίστασης κατά της αδικίας και της καταπίεσης, αν και αυτή η θεώρηση υποσκάπτει τον «άλλο» Ζενέ, εκείνον που υπήρξε προστατευόμενο παιδί της Κοινωνικής Πρόνοιας, που εξελίχθηκε σε αντισημίτη και που ένιωσε έλξη για τα εγκλήματα των ναζιστικών στρατοπέδων συγκέντρωσης. Επιβάλλεται, επομένως, μια καινούργια προσέγγιση της περίπτωσης Ζενέ.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  3. Δεν ξέρω τι καπνό φουμάρει και ούτε μ'ενδιαφέρει αυτό που ξέρω είναι πώς ότι δικό του έχω διαβάσει μ'έχει ενθουσιάσει.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  4. AlbusGenius.Δεν αμφιβάλω για τη φασίζουσα πλευρά του,δε παύει όμως να είναι κάτι πολύ δυνατό στη πένα!!!!

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  5. marian. Μπορεί να γράφουν ότι θέλουν για κάθε διανοούμενο,αυτό που μετράει στη τελική είναι το έργο που παράγει και πόσους αγγίζει!!!

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  6. anti. Και να ξέρεις θα μείνεις στα προσωπικά???Συμφωνώ ως προς το έργο!!!

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  7. Και περιθωριακός και ομοφυλόφιλος και ιδιότροπος εκπρόσωπος του θεάτρου του παραλόγου απαπαπαπαπα αλλά και μέγιστος συγραφέας.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  8. tantoguanto.Γιατί τόσα παπαπαπαπα???Σέ χαλάει τίποτε???

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  9. Νομίζω ότι και να έκανε στην προσωπική του ζωή δεν ενδιαφέρει και δεν πρέπει να ενδιαφέρει κανέναν. Σαν συγγραφέας έχει γράψει αριστουργήματα. Οσο για τον φίλο μου τον ταντο δεν πρέπει να τον ξέρεις καλά έχει απίστευτο χιούμορ και θα ήταν ο τελευταίος που θα κατηγορούσε ή θα ειρωνευόταν κάποιον για τις όποιες προτιμήσεις του.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  10. Δεν έχω μελετήσει καθόλου, ίσως τώρα είναι η αφορμή. Ενδιαφέρουσα προσωπικότητα από ό,τι διάβασα.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  11. savoura.Όντως τον tanto,μάλλον δεν τον ξέρω καλα.Αλλα το σχόλιο του κάπου παρέπεμπε???Αρίστος σαν συγγραφέας!!!!

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  12. tsaousa. Καλημέρα,πρέπει να διαβάσεις θεατρικό,θα σου αρέσει περισσότερο από να το δεις!!! Καλό ΣΚ

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  13. ..."Ο θάνατος -ο Θάνατος που σου λέω-δέν ακολουθεί την πτώση σου,έρχεται προτού εμφανιστείς πάνω στο σκοινί.Πεθαίνεις πρίν ανέβεις.
    Οποιος χορέψει θα πεθάνει-αποφασισμένος να κατακτήσει κάθε ομορφιά,ικανός για κάθε ομορφιά.Οταν εμφανιστείς ,θα σε τυλίξει μιά χλωμάδα -όχι δέν εννοώ τόν φόβο,μα το αντιθετό του,μιά ακαταμάχητη τόλμη.Παρά τα ψιμύθια και τίς πούλιες,θα΄σαι χλωμός και η ψυχή σου πελιδνή.Τότε η ακρίβειά σου θα ναι απόλυτη.τίποτα δε θα σε κρατάει πιά στο έδαφος ,και θα χορεύεις δίχως να πέφτεις.Μα κοίτα να πεθάνεις πρίν εμφανιστείς:ενας νεκρός χορεύει στο σκοινί."

    από τόν σκοινοβάτη του
    εμπνευσμένο άπό τόν ερωτά του για τόν Αμπντάλα.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  14. κοκκινη κισσα.Καλησπέρα,ωραιότατος Ο σκοινοβατης, οχι πως τα άλλα υστερούν!!!!Καλό Σ/Κ.

    ΑπάντησηΔιαγραφή

εδώ τα διαβολοσχόλια σας